ساختمان برادران بشارتی ـ استان گلستان شهرستان سیمین شهر (اُمچلی)
تهیه و تنظیم: سحر قوینلی کر
با تغییر و تلخیص: رجب‌محمد بشارتی‌فر
موقعیت اثر:
استان گلستان شهرستان سیمین شهر (اُمچلی)
موقعیت کلی بنا
از جنوب و شمال به خانه های مسکونی از غرب به مسجد واز سمت شرق به کوچه 8 متری منتهی میشود.
تاریخچه بنا
طبق تحقیقات انجام شده قدمت بنا به اواخر دوره قاجاریه می رسد.
سوابق پژوهشی و گمانه زنی و حفاری: تا به‌اکنون هیچ‌گونه پژوهش و حفاری خاصی در مورد اثر صورت نگرفته است.
مالکیت اثر
مالک اصلی آن قره‌کُر‌حاجی بشارتی که از افراد با نفوذی بود که با بسیاری از سران مملکت در پایتخت رابطه نزدیکی داشت و شغل اصلی او دامداری و کشاورزی بود. بعد از آن‌که قره‌کر حاجی به رحمت خدا رفت فرزندان ایشان یعنی حاج‌آی‌محمد و حاج‌اوراق بای با هم در آن خانه زندگی کردند و شغل پدر را ادامه دادند. و بعد از آنها فرزندان این دو نفر به‌نام‌های قربان‌حاجی،قره‌حاجی، حاج‌خوجه‌محمد، دانگ‌آتار و اوستا‌محمد همگی با هم در آن خانه زندگی می‌کردند. (اینان آخرین ساکنان این خانه بودند) و تقریباً می توان گفت در حدود 15 سال پیش این خانه کاربری مسکونی خود را داشته و در آن زندگی می‌شده است.
ضمناً در سال‌های اخیر پیشنهاد گردید که از ساختمان موصوف بعد از تعمیر و مرمت توسط ارگان‌های ذیربط به‌عنوان کتابخانه عمومی در منطقه سیمین شهر فعلی استفاده شود، ولی پاسخی دریافت نگردید.
توضیح این که این ساختمان در سال 1290 به‌عنوان اولین دارالتربیه تحت اجاره اداره معارف و اوقاف وقت درآمده است که تصویر مواد اجاره‌خانه مرکز تربیت معلم در این مجموعه پیوست می‌باشد.
مشخصات اثر
- بنا در دو طبقه احداث شده و دارای یک زیرزمین می‌باشد .
- کشیدگی پلان در جهت شرقی ـ غربی است.
- نوع سازه بنا آجری و در کنار آن از چوب استفاده شده است.
- عضو باربر آن دیوارهای آجری به ضخامت 55 سانتیمتر است.
- در و پنجره آن چوبی و دارای تزییناتی در بالای درو پنجره وجود دارد.
- دارای تراس در طبقه اول در چهار طرف از جنس چوب می‌باشد.
- دارای یک پله در ضلع جنوبی بنا از جنس چوب می‌باشد.
- سقف آن به صورت شیروانی از جنس حلب می‌باشد.
مصالح بنا
بیشتر از مصالحی چون آجر، چوب، گل، کاه‌گل، گچ استفاده شده است.
معمار بنا
طبق تحقیقات انجام شده معمار بنا از باکو بوده است و مالک اصلی خانه به وسیله نفوذی که در دولت وقت داشت به کمک آنان این معمار را برای انجام پروژه به اُمچلی (سیمین شهر فعلی) آورده است.
مشخصات ثبتی اثر
این بنا حدود 15 سال است که توسط میراث فرهنگی محافظت می شود و اجازه هیچ‌گونه تخریب و تغییرات را در آن به کسی نمی‌دهند، اما طبق تحقیقات انجام شده از اداره میراث فرهنگی مراحل اداری ثبت این بنا در حال اتمام است و پیش‌بینی می‌کنند به‌زودی در فهرست آثار ملی قرار گیرد.
تعمیرات و مرمت بنا
در سال‌های بین 1332 تا 1334 قسمت‌های فوقانی ساختمان بالاخص پوشش‌های حلبی و چوبی، یک‌بار توسط نجارهای بومی محل از جمله رجب‌لالجه و عید‌محمدی و حاج‌محمد نیک‌پی و سایرین تعمیر گردیده است و از آن تاریخ تاکنون هیچ‌گونه تعمیرات و مرمتی در بنا صورت نگرفته است.
شرح وضعیت موجود
سازه بنا سالم است اما کف‌های آن تخریب شده است و دیوارهای خارجی بنا نیز در حال تخریب است و نیاز به نگه‌داری و مرمت دارد.
پی:
باتوجه به تحقیقات انجام شده و گمانه‌زنی در مورد پی ساختمان و این‌که اداره میراث فرهنگی و صاحبان اصلی خانه اجازه حفاری را نمی‌دادند. گمان می‌رود که از پی شفته آهکی که برای مناطق مرطوب مناسب است استفاده شده است.
سیمین شهر (امچلی، قرقی و کتوک) با توجه به فاصله 15 کیلومتر از دریا جز شهرستان‌هایی با آب و هوای مرطوب به حساب می آید.
کرسی چینی:
با توجه به این که معمار ساختمان از کشور جمهوری آذربایجان (شوروی سابق) بوده، اما برای ساخت کرسی چینی از تکنیک معماری بومی آن منطقه استفاده شده است. به این ترتیب که در قسمت کف دیوارهایی را به ارتفاع 70-80 سانتیمتر در فواصل 3 متری ساخته‌اند و دیوارهای اصلی را از روی آنها شروع به ساخت کردند این کار باعث میشود توده ای از هوا در زیر ساختمان در جریان باشد و از نفوذ رطوبت از قسمت زیرین جلوگیری به عمل آید. البته لازم به ذکر است که در ایوان این ساختمان به جای استفاده از دیوار سرتاسری از ستون‌هایی به عرض 60 سانتیمتر استفاده شده است.
دیوار:
همه دیوارهای این ساختمان باربر هستند و همه نیروهایی که از سقف می‌آیند را به پی منتقل می‌کنند. برای ساخت دیوارهای ساختمان مذکور از آجر معمولی استفاده شده است. البته ابعاد و اندازه‌های آن کاملاً متفاوت است اندازه‌های آن عریض‌تر و در ضخامت کمتری ساخته شده‌اند و می‌توان گفت که دیوارهای آن دیوار آجری است.
مصالح بنا
بیشتر از مصالحی چون آجر، چوب، گل، کاه‌گل، گچ استفاده شده است.
معمار بنا
طبق تحقیقات انجام شده معمار بنا از باکو بوده است و مالک اصلی خانه به وسیله نفوذی که در دولت وقت داشت به کمک آنان این معمار را برای انجام پروژه به اُمچلی (سیمین شهر فعلی) آورده است.
مشخصات ثبتی اثر
این بنا حدود 15 سال است که توسط میراث فرهنگی محافظت می شود و اجازه هیچ‌گونه تخریب و تغییرات را در آن به کسی نمی‌دهند، اما طبق تحقیقات انجام شده از اداره میراث فرهنگی مراحل اداری ثبت این بنا در حال اتمام است و پیش‌بینی می‌کنند به‌زودی در فهرست آثار ملی قرار گیرد.
تعمیرات و مرمت بنا
در سال‌های بین 1332 تا 1334 قسمت‌های فوقانی ساختمان بالاخص پوشش‌های حلبی و چوبی، یک‌بار توسط نجارهای بومی محل از جمله رجب‌لالجه و عید‌محمدی و حاج‌محمد نیک‌پی و سایرین تعمیر گردیده است و از آن تاریخ تاکنون هیچ‌گونه تعمیرات و مرمتی در بنا صورت نگرفته است.
شرح وضعیت موجود
سازه بنا سالم است اما کف‌های آن تخریب شده است و دیوارهای خارجی بنا نیز در حال تخریب است و نیاز به نگه‌داری و مرمت دارد.
پی:
باتوجه به تحقیقات انجام شده و گمانه‌زنی در مورد پی ساختمان و این‌که اداره میراث فرهنگی و صاحبان اصلی خانه اجازه حفاری را نمی‌دادند. گمان می‌رود که از پی شفته آهکی که برای مناطق مرطوب مناسب است استفاده شده است.
سیمین شهر (امچلی، قرقی و کتوک) با توجه به فاصله 15 کیلومتر از دریا جز شهرستان‌هایی با آب و هوای مرطوب به حساب می آید.
کرسی چینی:
با توجه به این که معمار ساختمان از کشور جمهوری آذربایجان (شوروی سابق) بوده، اما برای ساخت کرسی چینی از تکنیک معماری بومی آن منطقه استفاده شده است. به این ترتیب که در قسمت کف دیوارهایی را به ارتفاع 70-80 سانتیمتر در فواصل 3 متری ساخته‌اند و دیوارهای اصلی را از روی آنها شروع به ساخت کردند این کار باعث میشود توده ای از هوا در زیر ساختمان در جریان باشد و از نفوذ رطوبت از قسمت زیرین جلوگیری به عمل آید. البته لازم به ذکر است که در ایوان این ساختمان به جای استفاده از دیوار سرتاسری از ستون‌هایی به عرض 60 سانتیمتر استفاده شده است.
دیوار:
همه دیوارهای این ساختمان باربر هستند و همه نیروهایی که از سقف می‌آیند را به پی منتقل می‌کنند. برای ساخت دیوارهای ساختمان مذکور از آجر معمولی استفاده شده است. البته ابعاد و اندازه‌های آن کاملاً متفاوت است اندازه‌های آن عریض‌تر و در ضخامت کمتری ساخته شده‌اند و می‌توان گفت که دیوارهای آن دیوار آجری است.
