این دو هزار تورکمن...

عبدالکریم ارمشی

بررسی تاریخی وقایع تورکمن صحرا در سده اخیر حاوی نکات جالب و پندآموزی برای ما تورکمن هاست. نیرنگ ها و نقشه های حکام محلی در چپاول و غارت و بدنام جلوه دادن این ملت با اشاعه توهم توطئه و خطر را شاید بتوان بارزترین این نکات دانست که نمونه های بسیاری در تاریخ دارد به مانند این دو هزار تورکمن.

دوران تاریخی مختومقلی فراغی

بهــــروز مفیـدی

کارشناس ارشد دبیر تاریخ

Email: [e-mail]

مقدمه

عصر تاریخی مختومقلی فراغی تقریباً مصادف با اواخر سلطنت نادر شاه افشار و اوایل روی کار آمدن احمد درانی، زندیه و قاجارها بوده است. حیات سیاسی حکومت نادر در واقع اوج خدمت ترکمن‌ها  به کشورشان در به‌قدرت رسیدن و اقتدار نادر بود و عصر آوارگی و اخذ مالیات‌های سنگین که باعث فقر و بدبختی را برای ترکمن‌های دوران فراغی پیش آورد. متأسفانه بعدها قاجارها نیز برای قدرت گرفتن، از ترکمن‌ها به‌عنوان ابزار استفاده کردند. در مقاله حاضر سعی شد به این دوران تاریخی که برگفته از اشعار مختومقلی، هر چند کوتاه بپردازیم. لازم به ذکر است که  دیوان کامل مختومقلی توسط افرادی مانند استاد مراددردی قاضی و همچنین در خارج از کشور توسط دیگران به چاپ رسیده است که البته به دوران مختومقلی از دیدگاه تاریخی و علمی و جامع نپرداخته‌اند و کتابی را در این مورد به چاپ نرسیده است.

آشوراده‌ی ترکمن‌صحرا

چندی است که بحث بر سر مالکیت شبه‌جزیره میانکاله و آشوراده بین استان‌های مازندران و گلستان موجب ایجاد مناقشات لفظی و پیش کشیدن ادعاهای تاریخی از طرف برخی افراد از، دو استان مزبور گردیده است. با توجه به این که آقای احمد علی مقیمی نماینده بهشهر ادعای مالکیت بر آشوراده را علاوه بر میانکاله به میان کشیده بر همین بر مبنا برخی از سایت‌های مازندرانی از  عدم وجود تمدن استرآباد و حتی ترکمن‌ها در آشوراده سخن‌ رانده و حضور ترکمن‌ها در این جزیره را فقط به صورت عبور و مرور در هنگام راهزنی و غارت عنوان نموده‌اند. با توجه به این موارد اشاره شده ذکر برخی اسناد تاریخی در مورد آشوراده برای این سایت‌ها و نویسندگانش در آشنایی آنان به تاریخ منطقه و خصوصاً ملک ترکمانیه مثمر ثمر خواهد بود.

کهنه داستان‌های غصب در ترکمن‌صحرا

                                                                                            * عبدالکریم ارمشی 

                                                                                     [e-mail]     

در شماره 361  هفته نامه‌ی صحرا مقاله‌ای از طرف آقای آنه‌محمد بیات چاپ گردیده بود تحت عنوان «کهنه داستان زارعین محروم دوزالوم» که در اصل بیان کننده‌ی گوشه‌ای از تاریخ دردمند ترکمن‌صحرا و مسئله زمین در آن بود. با توجه به این که تاریخ ترکمن‌صحرا از سال 1312 تا به امروز سخت با مسئله زمین گره خورده، بیان گوشه‌هایی از آن هم به آشنایی جوانان و نوجوانان ترکمن‌ به تاریخ خود و شناخت آنان به آن چه که بر سر ملت و ملیّت آنان آمده است خواهد شد و از طرفی امید آن می‌رود تا برای حل این مسئله حیاتی به شکلی اساسی گام‌هایی از طرف مسئولین که داعیه‌ی عدالت و مهروزی اسلامی دارند، برداشته شود.

دانش‌آموختگان مبارز ترکمن

پس از شکست قیام استبداد ستیزانه ترکمن‌ها به رهبری عثمان آخوند در سال 1304 ترکمن صحرا به یکی از تاریکترین‌ترین دوران خود وارد گردید. اسکان اجباری عشایر ترکمن، بیگاری وسپس مبارزه با آگاهی ملی و شعائر قومی مذهبی در دستور کار عوامل رضاخان در منطقه قرارگرفت. منطقه‌ای که در حکومت نظامی قرار داشته و ورود و خروج افراد به منطقه تنها با اجازه فرمانداری نظامی ممکن بود. در این شرایط رضاخان  و عواملش در منطقه برای از بین بردن روحیه مبارزه طلبانه ترکمن‌ها و هضم فرهنگ و منش ترکمن در فرهنگ غالب به پیاده کردن برنامه‌هایی پرداختندکه افکار شوونیستی و پان فارسیستی در آن موج می‌زد، از جمله این که دست به ایجاد مدارسی به شکل نوین زدندکه هرچند در دراز مدت موجب بالا رفتن سطح دانش و بینش مردم منطقه گردید اما اساساً در جهت تربیت نونهالان ترکمن بر طبق برنامه‌های حکومت پهلوی و تبدیل آنان به افرادی بی‌هویت و مستحل شده در قومیت فارس بود تا بدین ترتیب مسئله ترکمن‌صحرا و تفاوت‌های فرهنگی مذهبی و... آن از دیگر نقاط ایران را از ریشه حل نمایند. این مدارس اصولاً به صورت پادگان کودکان اداره می‌گردید و دانش‌آموزان به‌خاطر کوچکترین خطایی سخت مورد تنبیه قرار گرفته و مجازات می‌شدند. حرف زدن به زبان ترکمنی به‌شدت ممنوع بوده و مجازات سختی داشته است.

مختصر تاریخ روابط سیاسی ترکمنهای ایران با حکومت مرکزی

مختصر تاریخ روابط سیاسی ترکمنهای ایران با حکومت مرکزی

«ازعهد صفوی تا دوره پهلوی»

      گردآوری و تلخیص از: عیدمحمد مفیدی        

مقدمه:

بنا به افسانه ترکمنها همه آنها از نسل اغوزخان هستند به همین خاطر به اغوز‌ها معروف بودندکه از قرن یازدهم میلادی به ترکمان‌ معروف شدندکه نام «ترکمان» یا «ترکمن» میراثی ماندگار برای ترکمنهای امروز در سرزمینهای گوناگون از قبیل (ایران،ترکمنستان،افغانستان و عراق ،ترکیه،سوریه ) می باشد. ترکمن‌های شرق ایران (ایران، ترکمنستان، افغانستان) نسبت به ترکمن‌های غرب (عراق ـ  سوریه ـ ترکیه) از جنبه‌های گوناگون تاریخی و قومی به همدیگر نزدیکتر‌ هستند چرا که ترکمن‌های غرب( از نسل‌ ترکمن‌های آق‌قویونلو و قره‌قویونلو) هستند چندین قرن پیش‌تر با مهاجرت به غرب ایران و جدائی از سرزمین آبا و اجدادی، مسیر تاریخی متفاوتی را طی کردند که قطعاً این جدایی بر جنبه‌های گوناگون فرهنگی آنان بی‌تأثیر نبوده است. بعد از ایجاد حکومت صفویه در ایران این جدایی عمیقتر نیز شده است، البته ترکمن‌ها در روی کار آمدن و ادامه حکومت صفویها نقش خیلی مهمی داشتند. ایجاد حکومت صفویه در ایران باعث بروز تحولات بسیار عمیقی در ایران و ممالک اطراف شده است و تدریجاً باعث شده که روابط ترکمن‌های غرب با ایران و سرزمین‌ پدری ترکمن‌ها قطع شود. ترکمن‌ها بعد از اسلام در ایجاد قریب به اتفاق حکومت‌های ایرانی و حتی بعضی از نقاط جهان اسلام تاثیر اساسی داشتند که بعد از صفویه تأثیرگذاری آن تدریجاً کم شده تا حدی که در دوران معاصر به صفر رسیده است.

کهنه داستان زارعین محروم دوزالوم

موقعیت روستا:

دوزالوم یکی از روستاهای بزرگ نوار مرزی دهستان اترک بخش داشلی‌برون می‌باشد که قدمت یکجانشینی آن بیش از هشت دهه است و قبل از سال 1305 به صورت نیمه کوچ‌نشینی تنها در فصل‌هایی از سال طوایف مختلف یموت در فاصله‌ی یک کیلومتری شرق رود اترک ساکن می‌شوند هم اکنون با وجود مهاجرت‌های بی‌رویّه‌ی اهالی روستا به شهر گنبد و بعضاً آق قلا حدود 320 خانوار تقریباً بیش از (2000) دو ‌هزار نفر جمعیت دارد و از چهار قسمت اُزبک آباد در ضلع جنوبی و دوزالوم شمالی (مرکزی) و جنوبی و الیاس‌حاجی در قسمت شمالی تشکیل شده و با گنبد 50 (پنجاه) کیلومتر فاصله دارد و نزدیکترین روستای مرزی به گنبد محسوب می‌شود و شمالاً به روستای شوردگش و داشلی برون و جنوباً به روستای دانشمند و سدّ دانشمند و پیشک‌دفه و شرقاً به روستای قره‌ماخر و قره‌جه دونگ و غرباً به نوار مرز اترک با فاصله‌ی 5/1 کیلومتری وصل می‌باشد.

شهر کاشغر

اولین حکمران دولت قره خانلوهای شرق سلیمان ارصلان‌خان بن یوسف می‌باشد که مابین سالهای ۱۰۳۱ و۱۰٥٦ این دولت را اداره کرده است. او با دادن اهمیت به علم و دانشمندان شناخته شده و در گرایش جوامع ترک به دین اسلام تلاش فراوانی به خرج می داد . کما اینکه در دوره او دهها هزار ترک به دین اسلام مشرف گردیدند.

تاریخچه کامپیوتر

در گذشته دستگاه‌های مختلف مکانیکی ساده‌ای مثل خط‌کش محاسبه و چرتکه نیز رایانه خوانده می‌شدند. در برخی موارد از آن‌ها به‌عنوان رایانه آنالوگ نام برده می‌شود. چراکه برخلاف رایانه‌های رقمی، اعداد را نه به‌صورت اعداد در پایه دو بلکه به‌صورت کمیت‌های فیزیکی متناظر با آن اعداد نمایش می‌دهند. چیزی که امروزه از آن به‌عنوان «رایانه» یاد می‌شود در گذشته به عنوان «رایانه رقمی (دیجیتال)» یاد می‌شد تا آن‌ها را از انواع «رایانه آنالوگ» جدا سازند.