تدریس زبان اقوام در مدارس اولویت دولت تدبیر و امید

سرپرست وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد:

تدریس زبان اقوام در مدارس اولویت دولت تدبیر و امید

فانی، سکوت در برابر آموزش زبان مادری در مدارس را شکست

علی اصغر فانی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش دوشنبه پانزدهم مهر ماه (روزنامه شرق) اعلام کرد، تدریس زبان قومیت‌ها در مدارس اولویتم است. گفتار نیک و پسندیده‌ی فانی برای اقوام بسیار خبر خوشایندی  می‌باشد. 

  بعد از مطالعه‌ی خبر مسرت بخش از روزنامه‌ی شرق ناخودآگاه ذهنم متوجه قول‌‌های انتخاباتی دکتر روحانی شد که در 20 خرداد ماه، 4 روز قبل از انتخابات در جمع مردم شریف کردستان از اجرای اصل 15 قانون اساسی سخن گفت، اصلی که اوایل انقلاب تصویب و 16 سال پیش در دوران ریاست جمهوری خاتمی تکانی خورد و اما اجرا نشد، هم‌اکنون بعد از 35 سال دولت تدبیر و امید در اجرای آن مصمم است خبر فوق برای بخش بسیار عظیمی از ایران: آذری‌ها، کردها، ترکمن‌ها، قشقایی‌ها، عرب‌ها، تالشی‌ها، لر‌ها که حداقل در 20 استان کشور سکونت دارند بسیار خوشایند است. جمعیت عظیم اقوام در ایران تقریباً بنا به آمار غیر رسمی  ₄/³  کل جمعیت کشور عزیزمان ایران را تشکیل می‌دهند و تمامی اقوام مرزنشینان غیوری هستند که در طول  تاریخ از ایران بزرگ محافظت کرده‌اند و چه بسا رشادت‌های بزرگان اقوام زبانزد عام و خاص می‌باشد، بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی در مقابل نیروهای بعث کشور عراق دفاع و شهیدان بسیاری را در دفاع از وطن و آرمان‌های انقلاب دادند به نظر می‌رسد با اجرای اصل‌‌های 15 و 19 و تدریس زبان مادری اقوام دلبستگی آنان به بزرگان و رهبران نظام دو چندان خواهد شد.

با شنیدن پیام سرپرست آموزش و پرورش کشور به یاد گفتار زیبای «نلسون ماندلا» مبارز خستگی ناپذیر آفریقای جنوبی افتادم که می‌گوید: « اگر با انسان به زبانی که می‌فهمد صحبت کنید، پیام به مغزش می‌رسد، اما اگر با او به زبان مادریش حرف بزنید پیام به قلبش می‌رسد».

تدریس زبان مادری خواسته‌ی قلبی اقوام ایرانی است و دولت تدبیر و امید با اجرای آن قلوب اقوام را تسخیر و در تاریخ نام دکتر روحانی برای همیشه نزد آزاداندیشان اقوام ماندگار و دائماً از عملکرد بهینه‌ی فرهنگی وی به نیکی یاد خواهد شد.

فانی، با جسارت مثال زدنی سکوت در برابر آموزش زبان مادری در مدارس را شکست، کمتر کاندیدای ریاست جمهوری از وعده‌ی اجرایی اصل 15 قانون اساسی سخن به میان می‌آورد، تنها حسن روحانی صراحتاً چهار روز قبل از انتخابات خردادماه 92 در جمع مردم غیر کردستان از اجرای اصل 15 قانون اساسی سخن گفت و اکنون بعد از 2 ماه روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سرپرست وزارت آموزش وپرورش عزم خود را جزم کرده تا زبان مادری اقوام در مدارس تدریس شود.

فانی گفت: آموزش زبان مادری اقوام در مدارس روحیه‌ی اقوام را تقویت می‌کند.

دکتر محمود مهرجویی سرپرست دانشگاه فرهنگیان نیز در خصوص تدریس زبان اقوام می‌گوید: تدریس زبان اقوام مختلف در ایران نیاز به برنامه‌ریزی مناسب دارد و به شکل اصولی در مدارس و کلاس درس دنبال شود.

در خصوص تدریس زبان اقوام در کنار زبان فارسی با توجه به تاکید در قانون اساسی کشور پی‌گیری سرپرست فعلی وزارت آموزش و پرورش شروع امیدوار کننده‌ای برای تدریس زبان مادری اقوام در مدارس می‌باشد.

دکتر روحانی در حین تبلیغات ریاست جمهوری خرداد92  تاکید کرد: از نظر من اصول 15، 19، 12، و 3 قانون اساسی با اصل اول، اصل آخر، وسط برابر است و همه‌ی مردم ایران باید احساس کنند که حقوق شهروندی واحد خواهند داشت.

بعد از اظهارات فانی و تصمیم قطعی او برای اجرای اصل 15 قانونی اساسی جمعی از صاحب‌نظران فرهنگ و ادب ترکمن‌صحرا ضمن اظهار خرسندی اعلام داشتند مسئولین فرهنگی نگران نحوه‌ی تدوین کتابت و قواعد نوشتاری آن نباشند، صاحب‌نظران زبان و ادبیات ترکمن منتظر اجرا و اعلام رسمی آن از سوی مراجع ذی‌صلاح می‌باشند. قواعد دستور زبان ترکمنی آماده‌ی تدریس است کمااین که در NGOهای فرهنگی و بعضی زبانکده‌های رسمی توسط اساتید ترکمن به‌صورت غیر رسمی و اما اصولی تدریس می‌شود.

صد البته مسئولین دلسوز فرهنگی کشور ضمن تدوین بودجه با هماهنگی نمایندگان محترم در مجلس گام اولیه را از مرحله‌ی ابتدایی شروع نمایند.

قطعاً اقوام دیگر مثل: آذری‌ها و کردها و ... نیز با فرهنگ غنی و تاریخ کهن قطعاً، اساتید محلی برای تدریس زبان خود دارند و کتاب اولیه تدریس را آماده کرده‌اند. انتشار نشریات محلی و استانی و بعضاً در سطح ملی به زبان‌های اقوام خصوصاً آذری، ترکمنی، کردی و ... ادعای فوق را تثبیت می‌کند . علاقمندان بسیاری از مطالب زبان مادری‌شان فیض می‌برند. نشریات صحرا، فراغی در استان و در عرصه‌ی ملی نشریه‌ی آذری «وارلیق» (هستی) نمونه‌‌ی بارز آن است که بستر تدریس زبان اقوام مهیا می‌باشد.

صد البته گام‌های اولیه این حرکت صحیح فرهنگی در زمان خاتمی برداشته شد.

در سال 80 در دوره‌ی دوم انتخابات، خاتمی به تقاضای اهل فرهنگ اقوام که با توماری با امضاء نمایندگان مجلس و استادان فرهنگ و ادب و بزرگان اقوام تحت عنوان « اصل 15 قانون اساسی را اجرا کنید» پاسخ مثبتی دادند.

وزیر وقت آموزش و پرورش نیز اعلام داشت، دو واحد زبان و ادبیات اقوام به صورت اختیاری در مقطع دبیرستان برای دانش‌‌‌آموزان تدریس خواهد شد که متاسفانه در شورای عالی انقلاب فرهنگی متوقف و به اجرا در نیامد، به وزارت آموزش و پرورش توصیه می‌شود تدریس زبان مادری اختیاری نباشد. همانا در کنار تدریس زبان فارسی زبان‌های انگلیسی، عربی و ... در مدارس و سطوح دانشگاه تدریس می‌شود زبان‌های آذری، ترکمنی، کردی، عربی نیز جزو زبان‌های زنده دنیا و بعضاً بین‌المللی محسوب و مخاطبان بسیاری در آسیای میانه و خاورمیانه دارد و در کنار  زبان فارسی تدریس زبان‌های فوق کار دشواری نخواهد بود. مدیران آموزش و پرورش در استان‌هایی که اقوام غیر فارس حضور دارند با ادیبان و اهل فرهنگ اقوام طی هماهنگی گام‌های اولیه تدریس را بردارند. تدوین بودجه و نحوه‌ی استخدام اساتید زبان‌های اقوام به عهده‌ی آموزش و پرورش و آماده‌سازی و نحوه‌ی تدریس کتابت زبان‌های اقوام به عهده‌ی ادیبان و صاحب نظران زبان و ادبیات‌ اقوام واگذار شود کما این که کتاب و نحوه تدریس زبان اقوام در ایران توسط صاحب نظران اقوام و ناشران گوناگون در سطح کشور چاپ و به‌صورت خصوصی در بعضی زبانکده‌ها و حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود.

در اکثر کشورهای اروپایی چند زبانی رسمیت دارد وقتی در اتحاد جماهیر شوروی سابق اقوام مختلف به زبان مادری تحصیل می‌کردند اقوام گوناگون حداقل در 13 جمهوری محلی و چندین استان مستقل در مناطق مختلف شوروی ساکن بودند و تمامی اقوام علاوه بر یادگیری زبان مادری به زبان‌های روسی، انگلیسی، حتی فارسی و عربی هم مسلط بودند هم‌اکنون بعد از 22 سال از استقلال جمهوری‌های فوق‌الذکر از نظر فرهنگی ارتباط بهینه‌ای با روسیه دارند و بعضاً نویسندگان بنام اقوام آسیای میانه  به نیکی از معلمان روسی تبار و استادان زبان اقوام یاد می‌کنند.

حتی در کشور هم‌جوار افغانستان علیرغم  مشکلات عدیده‌ چهار زبان فارسی دری، پشتو، ازبکی و ترکمنی به صورت رسمی تصویب و اعلام گردید و در مدارس آنان زبان‌های فوق تدریس می‌شوند و کاملاً از نظر فرهنگی احترام و موقعیت اجتماعی اقوام حفظ می‌شود.

با اجرای اصل‌های به‌جا مانده خصوصاً 15 و 19 بسیاری از تنش‌های نامرئی فرهنگی حذف و جای خود را به گفتمان ادبی و فرهنگی واگذار خواهد کرد.

صدا و سیما نیز می‌تواند در اجرای تدریس زبان اقوام کمک شایانی به مدیران ذی‌ربط داشته باشد و  با اجرای اصل 15 قانون اساسی، اقوام مختلف کشور، بهتر از گذشته پایبندی خود را به نظام مستحکم‌تر خواهند کرد با این حرکت اقوام زبان فارسی را نیز به نحو احسن پاس خواهند داشت.

ختم کلام: با کلام شیوای فانی: آموزش زبان مادری اقوام ایرانی در مدارس روحیه‌ی اقوام را تقویت می‌کند.

گنبدکاووس: آنه محمد بیات داشلی‌برون 20/7/92