قوسحاجی دیانی (بهلکه) مرد 100 سالهی گنبدی ساکن محلهی بهلکه گنبدکاووس هم اکنون در مکه مکرمه بهسر میبرد.
بنا به اطلاع فرزند وی الیاس دیانی قوس حاجی در سلامتی کامل بهسر میبرد و برای زیارت حج هیچگونه مشکلی ندارد. قوسحاجی دیانی قبل از انقلاب در سن 60 سالگی برای اولینبار از طریق زمینی عازم مکه مکرمه شد. متاسفانه بهعلت جنگ اعراب و فلسطین اشغالگران بر میگردد و با هواپیما عازم سرزمین وحی میشود این سفر وی 6 ماه طول میکشد، ولی با سماجت مثال زدنی مناسک حج را انجام میدهد.
حاج قوس در کشتار دهلی بابا که توسط روسها صورت میگیرد نوجوانی 16 ساله بوده است در آن حادثهی دلخراش پدر و مادر وی شهید میشوند برادر بزرگترش که بهنام سومبار علیه روسها در دهه 1932 میلادی مبارزه میکرد جمعی از بازماندگان را نجات میدهد. قوس به همراه خواهر کوچک و برادر دوقولیش قیاس به علت سن کم از اسیران جدا و توسط برادر بزرگش به همراه جمعی از بازماندگان در گنبدکاووس ساکن میشوند.
سومبار در دوران رضا خان به علت مبارزه علیه او تبعید میشود. تراژدی غمبار کشتار ترکمنان دهلی بابا توسط رماننویس نامآشنای ترکمنصحرا و گلستان، هادی خرمالی به رشتهی تحریر در آمد و به دریافت لوح ویژه و تقدیر رئیس جمهوری وقت، حجتالاسلام خاتمی قرار گرفت اینک چاپ دوم آن با کمی تغییر و ویرایش در دست چاپ میباشد. قوس حاجی هماکنون توسط برادرزادهی جانبازاش ابراهیم بهلکه عازم حج عمره گردید. قبل از عازم در ضیافت او جمعی از نویسندگان و پژوهشگران حضور داشتند. بنا به اظهارات حاج قوس، ولی محمد خوجه یکی از محققان تاریخ ترکمن هر هفته قبل از نماز جمعه با وی دیدار دارد قوس حاجی با مرحوم استاد عبدجان آخوند خوجه اولین امام جمعه و عیدین گنبدکاووس پدر ولی محمد آقا ارتباط دیرینهای داشته است.
هادی خرمالی و ولیمحمد خوجه وی را تاریخ زندهی ترکمن نامه نهادهاند. قوس حاجی دارای 9 فرزند و چندین نوه، نبیره، نتیجه میباشد. شایان ذکر است شاعر نوپرداز بای محمد چندری برادرزاده و نام پدر شهید و ی را به او نهادهاند. قوس حاجی هماکنون در مزرعه حاشیه منزل کار میکند و اهل گفتمان با اهل فرهنگ است. اخیراً خلیل یزدانی مستندساز ترکمن به همراه هادی خرمالی و آنهمحمد بیات گفتگوی دیجیتالی با وی انجام دادند. عمر پربرکتش مستدام باد.
آتلان بیات